Barokowy ołtarz główny w BartąguBarokowy ołtarz główny z 1695 roku, dzieło królewieckiego snycerza Izaaka Rigi, powstał w trakcie odbudowy świątyni po wielkim pożarze z 1681 roku.
To niezwykła kompozycja artystyczna, zawierająca rozbudowaną symbolikę – ukazuje Drzewo Życia, Grupę Ukrzyżowania, scenę złożenia do grobu, alegorie cnót,
postacie biblijne oraz centralną figurę Zmartwychwstałego Chrystusa.
Geneza i kontekst historyczny
Pierwsza parafialna świątynia w Bartągu powstała w drugiej połowie XIV wieku i została konsekrowana w 1363 roku. Drewniany kościół,
zniszczony prawdopodobnie podczas najazdów litewskich, zastąpiono murowanym budynkiem gotyckim, który częściowo przebudowano w XVI stuleciu.
Tragiczny pożar w 1681 roku zniszczył dach i mury świątyni. Odbudowa trwała wiele lat, a jej uroczystą konsekrację przeprowadził dopiero w 1724 roku biskup
Jan Franciszek Kurdwanowski. To właśnie w tym okresie, w duchu baroku, powstał nowy ołtarz.
Warsztat i datowanie ołtarza
- Warsztat: królewiecki snycerz Izaak Riga
- Data wykonania: 1695
- Okoliczności: odbudowa wnętrza po pożarze 1681 roku – wcześniejsze elementy wyposażenia nie ocalały.
Kompozycja i motywy ołtarza
| Kondygnacja | Elementy i motywy | Symbolika |
|---|---|---|
| Dolna | Grupa Ukrzyżowania: płaskorzeźba na tle pejzażu miasta; krzyż – Drzewo Życia | Zbawienie przez Krzyż, życie wieczne |
| Środkowa | Złożenie do grobu; kolumny z alegoriami cnót Miłości i Sprawiedliwości | Praktykowanie cnót – droga do zbawienia |
| Górna | Baranek Boży; Mojżesz i Ofiara Abrahama; otoczenie aniołków | Boża niewinność, przymierze i ufność |
| Zwornik | Figura Zmartwychwstałego Chrystusa | Nadzieja zmartwychwstania, zwycięstwo życia nad śmiercią |
Symboliczne przesłanie
Ołtarz bartąski łączy biblijne narracje z alegoriami cnót. To teologiczno-artystyczne przesłanie od wieków kieruje wiernych ku głębszemu przeżywaniu wiary:
- Miłość i sprawiedliwość – fundament chrześcijańskiego życia.
- Ufność w Bożą Opatrzność – przykład Mojżesza i Abrahama.
- Nadzieja na zmartwychwstanie – zapowiedź Drzewa Życia i zwycięstwo Chrystusa.