Drodzy Siostry i Bracia
Przeżywamy dzisiaj pierwszą niedzielę roku kościelnego. Jest to Pierwsza Niedziela Adwentu, czasu przygotowania na spotkanie z Bogiem, który przychodzi do człowieka. Przyszedł w historii, przychodzi dzisiaj i przyjdzie na końcu czasów. Człowiek świadom swojej słabości i przemijalności pragnie w życiu doświadczać obecności Boga z Jego mocą i nieskończonością. Dlatego woła słowami proroka z dzisiejszego pierwszego czytania, aby Bóg „rozdarł niebiosa i zstąpił” (Iz 63, 19). Cel i pragnienie tego wkroczenia Boga w nasze życie wyśpiewaliśmy w refrenie dzisiejszego psalmu: „Odnów nas Boże, i daj nam zbawienie”. Tylko Bóg obecny w naszym życiu może nas przemienić tak, byśmy byli zdolni iść drogami zbawienia. Dlatego przychodzącego Boga trzeba pragnąć i oczekiwać, jak o tym poucza nas dzisiaj sam Pan Jezus mocnym wezwaniem „Czuwajcie”.
Dla chrześcijanina, jako ucznia Chrystusa, fundamentalną umiejętnością życia jest zdolność mierzenia swojego czasu obecnością w nim Boga. Patrząc w tym wymiarze na miniony rok, przypominamy wielkie wydarzenia, które Bóg pozwolił nam przeżyć jako znaki Jego obecności w naszym życiu. W sposób szczególny przywołujemy tu wielkie rocznice objawień maryjnych w Gietrzwałdzie i Fatimie oraz rocznice koronacji obrazów maryjnych z Częstochowy i Gietrzwałdu. Bogu gorąco dziękujemy, że tak wielu wiernym udało się w minionym roku nawiedzić te święte miejsca i głęboko przeżyć ożywiające spotkanie z Bogiem za przyczyną Jego Matki.
Przez ostatnie cztery lata realizowaliśmy w Kościele w Polsce program duszpasterski, który prowadził do pogłębienia tzw. duchowości chrzcielnej. Dzisiaj, w pierwszą Niedzielę Adwentu, rozpoczynamy nowy programu duszpasterski na lata 2017-2019, którego głównym celem jest odkrycie Osoby Ducha Świętego, otwarcie się na Jego działanie oraz refleksja nad sakramentem bierzmowania i jego skutkami. Niemal każdego dnia przekonujemy się o tym, jak jeszcze wielu osobom ochrzczonym brakuje głębszej świadomości przyjętego sakramentu bierzmowania i obowiązku chrześcijańskiego świadectwa na miarę udzielonego im daru Bożego Ducha. W kategoriach pewnego deficytu działań duszpasterskich należy odczytać dość powszechny fakt nieznajomości Osoby Ducha Świętego oraz Jego darów. Wprawdzie nosimy w naszych sercach podwójną pieczęć Ducha Świętego (chrzest i bierzmowanie), a jednak brakuje nam ciągle żywego przekonania o synostwie Bożym, poświadczanym przez Niego w naszych sercach. To Duch Święty – jak uczy Katechizm Kościoła Katolickiego – „przez swoją łaskę wzbudza naszą wiarę i udziela nowego życia, które polega na tym, abyśmy znali »jedynego prawdziwego Boga oraz Tego, którego posłał, Jezusa Chrystusa«” (KKK 684). Bardzo często nie potrafimy również zauważyć Jego obecności i działania w Eucharystii. Tymczasem bez pomocy Ducha Świętego nie mogłyby zaistnieć ani zgromadzenie liturgiczne, ani głoszone słowo Boże i słowa konsekracji, wypowiadane przez kapłana podczas każdej Mszy św. nie osiągałyby skutku Bożej obecności w tych znakach. Pomimo duszpasterskich starań nie zawsze udaje się nam zachęcić ludzi młodych do refleksji nad zdolnościami oraz powołaniem do współpracy z Duchem Świętym. Być może jednym z efektów takiej postawy jest spadek liczby powołań do kapłaństwa i życia zakonnego oraz kwestionowanie przez niektóre osoby sakramentu małżeństwa jako fundamentu życia rodzinnego.
Adwentem rozpoczynamy w Kościele nowy rok duszpasterski, który myśl i serce Kościoła kieruje na Osobę Ducha Świętego. Tajemnica Wcielenia, do której pełnego przeżycia przygotowuje każdy Adwent, dokonała się „za sprawą Ducha Świętego”. Maryja – Niewiasta Adwentu, która poczęła Słowo Przedwieczne za sprawą Ducha Świętego, jest niewiastą „posłuszną głosowi Ducha Świętego, która milczy i słucha…, która potrafiła, jak Abraham, przyjąć wolę Bożą, wierząc nadziei wbrew nadziei” (TMA, 48). Jak określił to św. Jan Paweł II w encyklice Dominum et vivificantem, „poczęcie i narodziny Jezusa Chrystusa są największym dziełem, jakiego dokonał Duch Święty w dziejach stworzenia i w dziejach zbawienia” (DV 50). Tajemnica Słowa Wcielonego, która wypełnia historię „wczoraj, dziś i na wieki” (por. Hbr 13,8), nie może być odsłonięta inaczej, jak tylko w Duchu. Z tej racji opracowany na najbliższy rok program duszpasterski, którego hasło brzmi: „Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym” odnosi się w sposób szczególny do Sprawcy tego dzieła – do Trzeciej Osoby Boskiej, Osoby Ducha Świętego i stawia sobie za zadanie „ponowne odkrycie obecności Ducha Świętego, który działa w Kościele, zarówno na sposób sakramentalny, zwłaszcza poprzez bierzmowanie, jak i za pośrednictwem licznych charyzmatów, zadań i posług przez Niego wzbudzanych dla dobra Kościoła” (TMA 45).
Duch Święty, posłany przez Ojca i Syna – pochodzący od Nich przez tchnienie miłości – to podstawowa tajemnica naszego zbawienia. Duch Święty stał się przez owo tchnienie źródłem Bożego życia dla każdego wierzącego. Warto przywołać wymowne stwierdzenie św. Augustyna, które przypomniał nam Sobór, że „na ile ktoś miłuje Kościół, tyle ma Ducha Świętego” (por. KFD 9). Stwierdzenie to oddaje istotę więzi, jaka zachodzi między Duchem Świętym a Kościołem, a więc każdym ochrzczonym należącym do wspólnoty Ludu Bożego. Bierzmowanie będące sakramentem wtajemniczenia Chrystusowego wraz z chrztem i Eucharystią bywa często nazywane wprost sakramentem Ducha Świętego. Aby zrozumieć działanie Bożego Ducha w tym sakramencie, trzeba wpierw rozważyć wydarzenia zapowiadające i wyrażające Jego działanie. Katechizm sięga najpierw do zapowiedzi proroków, często wypełniających treść adwentowego oczekiwania, według których Duch Pański spocznie na Mesjaszu (Iz 11,2;61,1), a następnie do opisu chrztu Jezusa w Jordanie (Mt 3,13-17; J 1,33-34), kiedy to Duch Święty „zstąpił” na Jezusa i „namaścił” Go, by był Chrystusem – Bożym Pomazańcem. Dlatego życie ziemskie Jezusa i Jego misja dokonywały się w zjednoczeniu z Duchem Świętym. Chrzest Jezusa w Jordanie był zapowiedzią Pięćdziesiątnicy, w której nastąpiło wylanie Ducha Świętego na Kościół. Wtedy nowy lud Boży obdarowany Duchem Świętym otrzymał moc, by móc głosić i świadczyć, że Chrystus jest Zbawicielem.
Od Pięćdziesiątnicy Paschalnej Apostołowie, wypełniając wolę Zbawiciela, przez włożenie rąk, udzielali nowo ochrzczonym daru Ducha Świętego, który dopełnia łaskę chrztu. To co stało się udziałem wierzących w dniu Pięćdziesiątnicy, staje się w bierzmowaniu rzeczywistością dla każdego ochrzczonego; jest to powtórzenie misterium Zesłania Ducha Świętego w odniesieniu do konkretnej osoby. Najważniejszym skutkiem bierzmowania jest udzielenie daru Ducha Świętego, pełne Jego wylanie na ochrzczonego, tak jak został On udzielony Apostołom i wierzącym w dniu Pięćdziesiątnicy.
Katechizm wylicza także te skutki, które dotyczą wzrostu i pogłębienia łaski wcześniej przyjętego chrztu, a więc: głębsze zakorzenienie w godności synostwa Bożego; mocniejsze zjednoczenie z Chrystusem; pomnożenie darów Ducha Świętego; udoskonalenie związku ochrzczonych z Kościołem; udzielenie bierzmowanym „specjalnej mocy Ducha Świętego”, aby słowem i czynem krzewili wiarę i bronili jej jako odważni świadkowie Chrystusa, trwając przy Jego krzyżu (por. KKK 1303; 2044).
Dlatego cały wysiłek duszpasterski w nadchodzącym roku winien być skoncentrowany na tym, aby pomóc osobom ochrzczonym odkryć dar Ducha Świętego udzielony im przez samego Jezusa w sakramencie bierzmowania oraz ukazać fakt, że Duch Święty, sam będąc Darem Zmartwychwstałego, również przynosi ze sobą dary, udzielając każdemu jak chce. Dzięki pieczęci Ducha, którą otrzymujemy w sakramencie bierzmowania, chrześcijanin osiąga pełnię swej tożsamości i staje się świadomy swego posłannictwa w Kościele i świecie, angażując się poprzez żywą, czynną i apostolską wiarę. Bierzmowany winien mieć świadomość istotnego sensu tego sakramentu w misji i posłannictwie Kościoła, w którym jest obecny i działa Duch Święty. W tym celu w nadchodzącym roku duszpasterskim, w propozycji programu znajduje się szereg inicjatyw w różnych obszarach działalności duszpasterskiej, będących podpowiedzią dla duszpasterzy i wiernych jak tę świadomość pobudzić i ożywić.
Pastoralny zwrot w stronę Pięćdziesiątnicy stwarza szansę ponownego odkrycia Osoby Ducha Świętego, jego owoców i darów, dzięki którym możemy wyznać: „Panem jest Jezus” (1 Kor 12,3). W chrześcijańskiej praktyce obdarowanie Duchem Świętym uzdalnia wierzącego do świadectwa o Chrystusie, szerzenia i obrony wiary, a także do odkrywania miejsca we wspólnocie Kościoła i zaangażowania na rzecz wspólnego dobra (por. Lumen Gentium 11). Tym samym jesteśmy wezwani do duchowego wzrostu poprzez pogłębienie skutków sakramentu bierzmowania i zastosowanie ich na drodze wzrastania do dojrzałości chrześcijańskiej.
Ten ogólnopolski program nowego roku duszpasterskiego w naszej Archidiecezji realizować będziemy podejmując także ważne wydarzenia dla naszej diecezjalnej wspólnoty. Wśród nich będą to m.in. obchody 775-tej rocznicy utworzenia Diecezji Warmińskiej, 50-tej rocznicy koronacji Obrazu Matki Bożej Świętolipskiej, rozpoczęcie nowenny przed obchodami 150-ciolecia objawień gietrzwałdzkich i dzień pokutny, który odbędzie się w Gietrzwałdzie 30 czerwca. Będą to wspaniałe okazje, aby po raz kolejny dostrzec obecność Boga wkraczającego w minionych dziejach w życie mieszkańców naszej warmińskiej ziemi i głęboko przeżyć na nowo powiew Ducha Świętego w zbawczych wydarzeniach uobecnianych poprzez liturgiczne celebracje.
Na ten pełen nadziei nadchodzący czas wszystkim z serca błogosławię.
Arcybiskup Józef Górzyński
Metropolita Warmiński