W naszym kościele parafialnym znajduje się niezwykły krucyfiks pasyjny, otoczony wieńcem Arma Christi, czyli narzędzi Męki Pańskiej. Każdy z tych znaków przypomina o wydarzeniach Wielkiego Piątku i ma głębokie znaczenie teologiczne. Razem tworzą one swoistą „katechezę w obrazie”, prowadząc wiernych przez tajemnicę cierpienia i zbawienia.
Dwanaście Arma Christi – narzędzi Męki Pańskiej
- Kielich – umieszczony na godzinie 12. Odwołuje się do „kielicha goryczy”, o którym Jezus mówił w Getsemani: „Ojcze, oddal ode Mnie ten kielich, lecz nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie” (Łk 22,42). Symbolizuje także kielich Krwi Nowego Przymierza, w którym uobecnia się Eucharystia.
- Kogut – przypomina o zaparciu się Piotra przed pianiem koguta (Mt 26,75). Jest symbolem ludzkiej słabości, ale i nawrócenia oraz łez pokuty.
- Dzban – naczynie, w którym Piłat obmył ręce (Mt 27,24), zrzucając z siebie odpowiedzialność za skazanie Jezusa. Czasem odczytywane również jako dzban z octem podanym Zbawicielowi na krzyżu.
- Włócznia Longinusa – którą przebito bok Jezusa (J 19,34). Z boku wypłynęła krew i woda – symbole sakramentów Kościoła: Eucharystii i chrztu.
- Kolumna biczowania – miejsce, gdzie Chrystus został ubiczowany. Symbol zniewagi i cierpienia zadawanego sprawiedliwemu.
- Wiązka rózg – narzędzia, którymi chłostano Jezusa. Wyraźne podkreślenie okrutnej przemocy, której doświadczył Zbawiciel.
- Obcęgi – symbol zdejmowania gwoździ i ciała Jezusa z krzyża. Wskazują na miłość tych, którzy nie opuścili Zbawiciela po śmierci.
- Trzy gwoździe – narzędzia ukrzyżowania, którymi przybito ręce i stopy. Znak ostatecznego cierpienia, ale też zwycięstwa miłości, która została przybita do drzewa krzyża.
- Bicze pod stopami – osobny symbol chłosty, dopełniający obraz kolumny i rózg. Podkreślają fizyczny wymiar cierpienia i ofiarę ciała Chrystusa.
- Dłoń – nawiązanie do policzka wymierzonego Jezusowi podczas procesu przed arcykapłanem (J 18,22). Symbol odrzucenia i pogardy, której doświadczył Syn Boży.
- Miecz ze sztyletem – przypomnienie wydarzenia w Ogrodzie Oliwnym, kiedy Piotr odciął ucho Malchusa (J 18,10). Jezus potępił użycie przemocy i uzdrowił zranionego.
- Drabina – narzędzie użyte przy zdejmowaniu ciała Jezusa z krzyża. Symbol przejścia ze śmierci do życia, z ziemi do nieba. Przypomina także o współudziale wiernych w tajemnicy Paschy.
Znaczenie teologiczne
Obecność aż 12 znaków Arma Christi wokół krucyfiksu ma głęboki wymiar symboliczny. Liczba dwanaście oznacza pełnię i całość – 12 pokoleń Izraela, 12 Apostołów, cały Lud Boży. W tym krzyżu ukazane jest, że wszyscy byli świadkami i uczestnikami Męki Chrystusa: Żydzi i poganie, uczniowie i wrogowie, słabi i potężni. To uświadamia wiernym, że grzech całej ludzkości przyczynił się do cierpienia Zbawiciela, a zarazem, że łaska odkupienia została dana wszystkim.
Arma Christi mówią o hańbie, przemocy i niesprawiedliwości, a jednocześnie – dzięki krzyżowi – stają się znakami zbawienia. To, co było narzędziem męki, stało się drogą zwycięstwa. Krzyż w Bartągu jest więc nie tylko pamiątką cierpienia, lecz także ikoną nadziei, która rodzi się z ofiary Chrystusa.