Liturgia eucharystyczna

eucharystia4Chrystus w czasie Ostatniej Wieczerzy polecił swoim uczniom, aby powtarzali Jego gesty i słowa, aż do dnia powtórnego przyjścia: Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie (1 Kor 11,26).

Apostołowie od początku przestrzegali tego nakazu i celebrowali „pamiątkę” Chrystusa, o czym wspomina w Dziejach Apostolskich św. Łukasz:  Codziennie trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali posiłek z radością i prostotą serca (Dz 2,46). Do dziś nie zmieniła się podstawowa struktura liturgii Eucharystii (czyli Mszy Świętej) i stanowi ona centrum życia Kościoła.

Liturgię Eucharystii można podzielić na dwie zasadnicze części, stanowiące organiczną całość:

liturgia słowa (czytania, homilia, modlitwa powszechna)

liturgia eucharystyczną (przygotowanie chleba i wina, konsekracja w czasie dziękczynienia i komunia)

Kościół zaznacza, że obie liturgie składają się na „jeden akt kultu”.

Liturgia Eucharystii rozpoczyna się zgromadzeniem wszystkich uczestników. Na czele zgromadzenia stoi Jezus Chrystus – jest głównym celebransem Eucharystii, który niewidzialnie jej przewodniczy. Reprezentuje Go biskup bądź prezbiter. Liturgia słowa obejmuje zarówno pisma Starego Testamentu, jak i „pisma apostolskie”, tj. Listy i Ewangelie. Po odczytaniu Słowa Bożego następuje homilia, która zachęca do jego przyjęcia i stosowania w praktyce. Po homilii odmawiana jest z kolei modlitwa wstawiennicza za wszystkich ludzi.

Po liturgii słowa następuje liturgia eucharystyczna. Kapłan przygotowuje dary: do ołtarza przynosi z tabernakulum chleb i wino. Po złożeniu darów na ołtarzu następuje modlitwa eucharystyczna. Jest to równocześnie modlitwa dziękczynna, jak i modlitwa konsekracji, albowiem przez powtórzenie słów Jezusa, które wypowiedział podczas Ostatniej Wieczerze, oraz wezwanie Ducha Świętego, chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Chrystusa. Modlitwa eucharystyczna nie może być wypowiadana przez wiernych.

Po modlitwie eucharystycznej dochodzi do Komunii Świętej, poprzedzonej jeszcze Modlitwą Ojcze Nasz oraz łamaniem chleba. Przez Komunię Świętą rozumie się przyjęcie i spożycie przez wiernych Ciała i Krwi Jezusa pod postacią chleba i wina. Warto nadmienić przy tym, że chleb używany w sakramencie Eucharystii, jest nazywany hostią i ma postać okrągłego opłatka z mąki pszennej. Po przyjęciu sakramentu dochodzi do odmówienia modlitwy. W ten sposób liturgia eucharystyczna dobiega końca.

Kościół podkreśla, że przez przemianę chleba i wina, Chrystus jest prawdziwie, rzeczywiście obecny w tym sakramencie. Przez konsekrację substancja chleba staje się substancją Ciała Chrystusa, a substancja wina – substancją Jego Krwi. Kościół nazywa tą przemianę przeistoczeniem bądź transsubstancjacją i podkreśla, że Cały Chrystus jest obecny w każdej postaci eucharystycznych, czyli chlebie i winie, oraz w każdej ich cząstce. Zgodnie ze słowami św. Tomasza obecność prawdziwego Ciała Chrystusa i prawdziwej Krwi w sakramencie Eucharystii nie można pojąć zmysłami, lecz jedynie przez wiarę.

Kościół katolicki przyjmuje możliwość interkomunii eucharystycznej, czyli przystępowania do sakramentu Komunii, w Kościołach wschodnich. Odrzuca jednak taką możliwość we wspólnotach eklezjalnych powstałych w wyniku Reformacji, głównie ze względu na brak sakramentu kapłaństwa w tych wspólnotach.

Skutki i znaczenie Eucharystii

Sprawowanie sakramentu Eucharystii jest nastawione na wewnętrzne zjednoczenie wiernych z Chrystusem przez Komunię. Przystępować do Komunii świętej oznacza przyjmować samego Chrystusa: „Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim” (J 6, 56).

Komunia święta podtrzymuje, pogłębia i odnawia życie łaski otrzymane na chrzcie. Oczyszcza także z popełnionych grzechów (powszednich) oraz chroni przed przyszłymi występkami, w tym zachowuje od przyszłych grzechów śmiertelnych.

Ci, którzy przyjmują Eucharystię, są ściślej zjednoczeni z Chrystusem, a tym samym z Kościołem, który jest Jego Mistycznym Ciałem:  Ponieważ jeden jest chleb, przeto my, liczni, tworzymy jedno Ciało. Wszyscy bowiem bierzemy z tego samego chleba. (1 Kor 10, 17)

Eucharystia uznawana jest za „zadatek przyszłej chwały” w Królestwie Bożym, zgodnie ze słowami Jezusa:  Powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę z wami nowy, w Królestwie Ojca mojego (Mt 26, 29).

W sakramencie Eucharystii Jezus  przychodzi do swojego Ludu i jest obecny wśród wiernych, chociaż Jego obecność jest zakryta. Komunia Święta nie tylko budzi pragnienie życia wiecznego, ale już teraz jednoczy chrześcijan z Kościołem niebieskim.  Z tego względu św. Ignacy Antiocheński nazwał Eucharystię „pokarmem nieśmiertelności, lekarstwem pozwalającym nam nie umierać”.